Η τέχνη του Γιάννη Στεφανάκι αναπτύσσεται με συνέπεια μέσα στον χρόνο. Εκείνο που χαρακτηρίζει την μέχρι τώρα διαδρομή του είναι η εσωτερική συνοχή του έργου του είτε πρόκειται για ζωγραφικές και χαρακτικές συνθέσεις είτε για κατασκευές και εγκαταστάσεις στον χώρο. Ο δημιουργός αφηγείται μικρές ιστορίες, αναζητά τους εικαστικούς του “δρόμους” στα αποθέματα της μνήμης και του βιώματος, αλλά και στην επαφή του με την καθημερινότητα και την πραγματικότητα. Σε ευθεία αντιστοιχία με συναισθηματικές και ψυχικές συμπεριφορές, επιδιώκει να μεταγράψει αυτά που βρίσκονται κρυμμένα, να καταστήσει ορατά –με χαράξεις και γραμμές, χρώματα και φόρμες– ως αποτυπώματα, τις ιδέες και τις σκέψεις του. Πρόκειται για μια μετοίκηση από την αφηγηματική απόδοση στην ψυχογραφική διάσταση, με τις εικόνες του να αντανακλούν μια ιδιαίτερη ευαισθησία, έναν εντελώς προσωπικό και εσωτερικό τρόπο βίωσης των καταστάσεων, να δίνουν την εντύπωση ότι πηγάζουν από το υποσυνείδητο, να μεταπλάθουν τα ερεθίσματα σε πλαστικά επεισόδια.
Το υλικό, ο χειρισμός και η επεξεργασία του διεκδικεί πρωταρχική θέση στη δημιουργική διαδικασία και στην ολοκληρωμένη εικόνα. Τα χαρακτικά του κατορθώνουν να φτάσουν σε αξιόλογα αισθητικά αποτελέσματα, αξιοποιώντας εξπρεσιονιστικά, σουρεαλιστικά και αφαιρετικά στοιχεία, βρίσκονται σε ζωτική σχέση με τις ζωγραφικές του προσπάθειες, επιβάλλονται με την στιβαρότητα που αποπνέουν, την αντίθεση και την ισορροπία των όγκων, τη γεωμετρική αντίληψη, την ένταση των επάλληλων χαράξεων και του σκιοφωτισμού, την αρχιτεκτονική διάρθρωση των σχημάτων, τις εξαντλητικές, κάποιες φορές, λεπτομέρειες, την ακρίβεια του σχεδίου. Με τη μελετημένη και μετωπική οργάνωση της σύνθεσης και την πειθαρχημένη συνάρτηση των επιμέρους στοιχείων της, την ποιότητα και την υποβλητική αντίθεση του άσπρου-μαύρου, την χρήση, κυρίως, του κόκκινου χρώματος, τα χαρακτικά του κερδίζουν σε αλήθεια, δεν αφήνουν καμία αμφιβολία για τις ικανότητες, την ευρύτητα της σύλληψης και του εκφραστικού του προβληματισμού σε καινούργια μέσα και τρόπους. Ταυτόχρονα, οι ανορθόδοξες προοπτικές αποδόσεις, τα ίχνη και οι λεπτομέρειες, οι εναλλαγές φωτεινών και σκοτεινών περιοχών, οι εμφανείς διαδρομές της χειρονομίας και της γραφής είναι στοιχεία που χαρακτηρίζουν τα έργα του, στα οποία η διαφαινόμενη μνημειακότητα δεν έχει να κάνει τόσο με τις διαστάσεις, αλλά πηγάζει από τις ίδιες τις μορφές. Συγκίνηση και στοχασμός διαπνέουν τις εικόνες του, η εκφραστικότητα των οποίων εντείνεται και μεγιστοποιείται από τις αμιγείς εικαστικές-πλαστικές αξίες.
Τα θέματά του διαρκώς επανέρχονται σε παραλλαγές, φανερώνοντας την ανάγκη του να τα προσεγγίσει κάθε φορά με διαφορετικό τρόπο τόσο μορφολογικά όσο και νοηματικά, διερευνώντας, παράλληλα, τις εκφραστικές τους δυνατότητες. Στις πιο πρόσφατες χαρακτικές του συνθέσεις, με τη επεξεργασμένη απλότητα της φόρμας τους, επιθυμεί να εντοπίσει τον πυρήνα της ανθρώπινης ύπαρξης με τις έννοιες της ζωής, του έρωτα και του θανάτου να διεκδικούν πρωταγωνιστικό ρόλο, με το οικείο να συμβιώνει με το ανοίκειο και το διφορούμενο. Η δημιουργία του ισορροπεί ανάμεσα σε εκείνα που φανερώνονται και σε εκείνα που αποκρύπτονται και υπονοούνται, προτείνοντας μια άλλη εκδοχή του ορατού: ελλειπτικοί χώροι, διαγώνιοι άξονες διαφυγής που διχοτομούν τις επιφάνειες, “γέφυρες” διάβασης και μετάβασης, απροσδόκητες και παράδοξες συναντήσεις, απρόσωπα οικοδομήματα που κυριαρχούν με την γεωμετρία και τη βαρύτητα των όγκων τους, θραύσματα αστικών τοπίων, περιπλανήσεις στους αιθέρες, ονειροβασίες, ασταθείς πορείες, υπερβάσεις και ανατροπή των νόμων της βαρύτητας, σκάλες που υψώνονται στο κενό, φεγγάρια που πληγώνονται από αιχμηρά ξύλα, δέντρα και ζώα, γυμνές ανδρικές και γυναικείες μορφές, στο μεταίχμιο παρουσίας-απουσίας, επαφής και αποξένωσης, μνημειωμένες σε ένα διαρκές σταμάτημα του χρόνου, σε στιγμές παγωμένες ανάμεσα στο παρόν και το παρελθόν. Η ατμόσφαιρα γίνεται εφιαλτική και άλλοτε λυρική και ερωτική, ρομαντική και αμφίσημη. Ένας ολόκληρος κόσμος αναδύεται και μετεωρίζεται, φασματικός και υλικός, στην προέκταση του ονείρου, της φαντασίας και του χρόνου· ένας κόσμος που καλεί τον θεατή να περιηγηθεί μέσα του, να αναδιφήσει την αποκρυπτογράφηση των καλά φυλαγμένων μυστικών του, να στοιχειοθετήσει τον μύθο του, να αναζητήσει τις συμβολικές αναφορές του, τις νοηματικές αποχρώσεις του.
Ο Γιάννης Στεφανάκις έρχεται να μιλήσει για το “βάρος” που κουβαλά ο σύγχρονος άνθρωπος, τις καταπιεσμένες επιθυμίες και τις επιλογές του, τη δύναμη και τον φόβο, τη βία και την ομορφιά, την ερωτική έλξη και την απώθηση, τους εγκλωβισμούς, τις ψευδαισθήσεις και τις συντριβές, τη μελαγχολία, τις παγιδεύσεις και την εσωτερικότητα της αποξένωσης, την ελπίδα της αποδέσμευσης και την υπέρβαση. Οι εικόνες του οδηγούν στα όρια μιας αίσθησης άμεσης και ζωντανής, αποκαλύπτουν σταδιακά την πλοκή τους, δίνουν το έναυσμα σε συνειρμούς με πολύ πιο σύνθετα δεδομένα προς μια περιοχή αλληγοριών σχετικά με τις αγωνίες της ύπαρξης.
Γιάννης Μπόλης
Ιστορικός της Τέχνης
The Printmaking of Yannis Stefanakis
The art of Yannis Stefanakis unfolds consistently over time. What characterizes his course thus far is the inner cohesion of his work, be it paintings and print compositions or handicrafts [FP1] and installations. The artist is telling short stories, searching for his artistic “paths” in his reservoir of memories and experiences as well as in his contact with everyday life and reality. In direct correspondence to emotional and psychological attitudes, he seeks to transcribe the hidden parts, to make visible—in grooves and lines, colors and forms—the imprints of his ideas and thoughts. This transposes his work from the narrative level to a psychographic dimension, his images reflecting particular sensitivity, an entirely personal and intrinsic way of experiencing each situation, creating the impression that they are derived from the subconscious, transforming the stimuli into formative episodes.
The material, its handling and processing, claim a prominent position in the creative process and the completed picture. His prints manage to achieve remarkable aesthetic results, utilizing expressionist, surrealist and abstract elements; they stand in vital correlation to his painting attempts; they are compelling in the robustness they exude, the contrasting and balancing of volumes, the geometric perception, the intensity of successive engravings and the chiaroscuro, the architectural configuration of the shapes, the—at times—exhaustive details, the precision of the drawing. With the well thought out and frontal organization of the composition and the disciplined arrangement of its individual elements, the quality and evocative contrast of the black-and-white, the use of—predominantly—the red color, his prints gain in truth, leaving no doubt as to the artist’s skills, the extent of his conception and his expressive negotiation of new ways and means. At the same time, the unorthodox renderings of perspective, the traces and details, the alternating light and dark areas, and the obvious course of the artist’s gesture and script, are all elements that are typical of his works, whose dawning monumentality is not so much due to their dimensions but rather stems from the forms themselves. Emotion and contemplation pervade his images, the expressiveness of which is intensified and maximized by pure visual–formative values.
His themes are recurring in variations, revealing the artist’s need to keep revisiting them, each time in a different way, both in terms of form and in terms of meaning, while also exploring their expressive capabilities. In his most recent prints with the processed simplicity of form, he is seeking to identify the core of human existence, the concepts of life, love and death claiming a leading role, the familiar coexisting with the unfamiliar and the ambiguous. His creation is balancing between that which is revealed and that which is hidden and implied, suggesting a different version of the visible: elliptical spaces, diagonal escape routes bisecting the surfaces, “bridges” for crossings or transitions, unexpected and paradoxical encounters, impersonal structures standing out with their geometry and the weight of their volume, fragments of cityscapes, wanderings in the skies, pipe dreams, unstable courses, transcendences and overthrow of the laws of gravity, stairs rising up to a void, moons that are wounded by sharp pieces of wood, trees and animals, naked male and female forms, on the verge between presence and absence, contact and alienation, monumentalized in a perpetual standstill of time, in instances frozen between the present and the past. The atmosphere is at times nightmarish and, at other times, lyrical and erotic, romantic and equivocal. An entire world is emerging and lingering, spectral and material, at the projection of dream, imagination and time; a world that calls on the viewer to wander about within it, to delve into deciphering its well kept secrets, to compose its myth, to seek out its symbolic references, its nuances of meaning.
Yannis Stefanakis speaks of the “burden” carried by modern humans, the repressed desires and choices, the strength and the fear, the violence and the beauty, physical attraction and repulsion, the encagements, the illusions and the crashes, the melancholy, the entrapments and interiority of alienation, the hope for disentanglement and transcendence. His images lead to the thresholds of an immediate and alive sensation, gradually revealing their plot, giving rise to associations with much more complex data, toward a place of allegory regarding the agonies of existence.
Giannis Bolis
Art Historia
